Zubne fasete

Fasete ili veniri spadaju u grupu specifičnih stomatoloških restauracija načinjenih od kvalitetnih estetskih materijala. Predstavljaju tanke vestibularne ljuspice izrađene od keramičkih ili kompozitnih materijala koje se cementiraju na površinu zuba. Fasete predstavljaju minimalno invazivnu ili neinvazivnu metodu u rekostrukciji zuba, sa izuzetnim estetskim svojstvima. One omogućuju potpuno prirodan izgled bez uklanjanja velike količine zubnih tkiva. Keramičke fasete iziskuju više truda, vremena i novca, ali su znatno dugotrajnije od kompozitnih, koje se mogu izraditi, u zavisnosti od indikacije, u jednoj poseti.

Zubne fasete

Uspeh keramičkih faseta leži u njihovoj izrazitoj transparenciji koja se savršeno uklapa i reprodukuje ostala tvrda zubna tkiva. Kada svetlost obasja zub jedan njen deo se reflektuje, a drugi prodire kroz zubna tkiva. Prozirnost tankog sloja porcelana je najsličnija gleđnoj i viniri upravo koriste ostala zubna tkiva da dobiju dubinu i „živost“.

Cena izrade kompozitne fasete je niža od cene keramičke, što je važan faktor kod izbora materijala za izradu fasete. Bez obzira na izbor materijala, kompozit i keramika spadaju u estetske materijale koji se mogu adhezivno vezati za tvrda zubna tkiva.

Obnavljanje zuba fasetama, bilo da se radi samo o kozmetičkom preoblikovanju prirodnih zuba ili izradi faseta na frakturiranim (popucalim) ili zdravim zubima povoljnija je finansijska alternativa u poređenju sa izradom krunica. Ključni element je primena pravilnog preparacijskog dizajna, adekvatna interokluzalna registracija kao i pravilna tehnika cementiranja. Ovakvim zubnim nadoknadama štede se tvrda zubna tkiva i samim tim produžuje njihov vek.

Kod sanacije estetskim restauracijama prvi pregled mora biti izuzetno detaljan, sa naglaskom na parodontalno zdravlje, karijes i moguće ortodontske korekcije. Preoperativna procena podrazumeva razmatranje svih detalja vezanih za boju, karakterizaciju zuba, vidljivost zuba pri funkciji kao i starost i pol pacijenta. Pravilan odabir boje, materijala i oblika je od ključne važnosti za postizanje zadovoljavajućeg rezultata. Bitni faktori u ovoj fazi su i osvetljenost, boja kose, očiju i kože, kao i pacijentove želje.

Estetskoj intervenciji fasetama može prethoditi i hiruški zahvat na mekim tkivima u cilju produženja vidljivog dela zuba („gummy smile“- osmeh pri kojem je vidljiv veliki deo gingivalnog tkiva), kojim se na kratko odlaže prvobitna intervencija. Kompozitne fasete se mogu raditi u direktno ustima pacijenta i u zubotehničkoj laboratoriji, a keramičke u laboratoriji ili uz upotrebu CAD/CAM sistema.

U kojim slučajevima je najbolje raditi zubne fasete?

Indikacije za izradu faseta su estetska korekcija prednjih zuba, zuba otpornih na izbeljivanje, promena boje zuba promene oblika, položaja i veličine postojećih zuba, frakture zuba, hipoplazije gleđi, zatvaranje dijastema (kod keramičkih faseta), promena boje devitalizovanih zuba i veliki gubitak gleđi nastao erozijom i trošenjem.

Korekcija boje zuba fasetama

Fasete su indikovane u svim slučajevima korigovanja prebojenosti gleđi, ukoliko prethodno beljenje zuba ne daje zadovoljavajuće rezultate. Posebno su korisne kod tetraciklinskih i fluoroznih zuba, kao i diskoloracija prouzrokovanih endodontskim zahvatima.

Endodontska prebojenost zuba (levo), gotova cementirana faseta (desno)

Na konačnu boju nadogradnje u velikoj meri utiče boja podloge - boja zuba na koji se planira faseta, boja materijala za cementiranje, pa i boja i stepen transparencije same fasete. Ukoliko je reč o jednom jako prebojenom zubu, poželjno je obezbediti veću debljinu faseti, odnosno keramici, jer povećanjem debljine željena boja nadoknade dolazi do izražaja i smanjuje se transparencija. Na ovaj način se postiže bolje pokrivanje i maskiranje boje podloge.

Korekcija oblika zuba fasetama

Eliminisanje nepravilnosti vezanih za oblik zuba je moguće pomoću keramičkih faseta. One se izrađuju u slučajevima kada se želi korekcija nepravilnog oblika zuba, a isto tako se indikuju i u slučajevima postojanja atipičnih sekutića ili očnjaka.

Korekcija oblika zuba fasetama

Korekcija položaja fasetama

Korekcija položaja zuba u vidu ublažavanja isturenosti, uvučenosti ili maskiranja rotiranosti zuba može se uspešno vršiti keramičkim fasetama. Kao posebna indikacija za keramičke fasete, navode se dijastema mediana - centralna dijastema gornjeg frontalnog segmenta i opšta rastresitost zuba kod prerazvijene gornje vilice sa odsustvom aproksimalnih kontakata u frontalnoj regiji.

Centralna dijastema restaurisana keramičkom fasetom

Restauracija kruničnih fraktura fasetama

Frakture prednjih zuba su dosta česte zbog njihovih izloženosti raznim direktnim, pa i indirektrnim traumama, pa oni često stradaju u tučama, padovima, saobraćajnim nesrećama i to često već u ranom detinjstvu.

Restauracija fraktura krunica keramičkim fasetama je moguće ukoliko od prirodne gleđne strukture koja pokriva zub, ostaje barem 50%. Ovom vidu nadoknađivanja izgubljenih zubnih tkiva treba obezbediti da se završi u gleđnom tkivu.

Fraktura ugla zuba (levo), cementirane fasete (desno)

Nadoknađivanje frakturom izgubljenih zubnih tkiva se indikuje u slučajevima sa normalnim preklopom zuba.

Korekcija položaja zuba u vidu ublažavanja isturenosti, uvučenosti ili maskiranja rotiranosti zuba može se uspešno vršiti keramičkim fasetama. Kao posebna indikacija za keramičke fasete, navode se dijastema mediana - centralna dijastema gornjeg frontalnog segmenta i opšta rastresitost zuba kod prerazvijene gornje vilice sa odsustvom aproksimalnih kontakata u frontalnoj regiji.

Restauracija gubitka gleđnog tkiva fasetama

Nedostatak gleđnog tkiva koji nastaje kao posledica oštećenja mehaničkog/hemijskog karaktera ili urođenih deformiteta, može se uspešno korigovati izradom keramičkih faseta.